Τα χελιδόνια της άνοιξης

Άνοιξη.

Τα χελιδόνια πετούν και

μετακινούνται από το ένα μέρος στο άλλο.

«Ανοίγει» ο καιρός,

5 ανθίζουν τα λουλούδια,

μα τα μυαλά των ανθρώπων φαίνεται δύσκολο

να «ανοίξουν»,

αλλά και να ανθίσουν οι καρδιές τους,

να ανθίσουν με ενσυναίσθηση και συμπόνοια.

10 Μια πανδημία μαστίζει την ανθρωπότητα,

μα οι πρόσφυγες και οι νεο-μετανάστες

έχουν να αντιμετωπίσουν

και άλλες δυσκολίες.

Και άλλες δυσκολίες.

15 Πού είναι ο καιρός

που έβγαιναν στην αυλή

του σπιτιού τους,

χωρίς να φοβούνται

τους πυροβολισμούς και τις βόμβες;

20 Πού είναι ο καιρός

που ήταν χαμογελαστοί

και περήφανοι,

βλέποντας τους στόχους και

τις φιλοδοξίες τους

25 να επιτυγχάνονται;

Παν’ αυτά τα χρόνια …

Τώρα, προσπαθούν να επιβιώσουν.

Περιμένουν να τους συμπαρασταθούν

και να κατανοήσουν τις δυσκολίες τους.

30 Αλλά, στον Έβρο, είδαμε τι έγινε …

Kαι τι θα γίνει αύριο …

Αντικείμενο «πολιτικών παιχνιδιών»

κατάντησαν να είναι

οι πρόσφυγες και οι νεο-μετανάστες.

35 «Δε μας φτάναν τα δεινά μας

και οι ανησυχίες μας, με τη νόσο»,

λένε διάφοροι γηγενείς κάτοικοι,

«έχουμε και τους πρόσφυγες και

τους μετανάστες, από πάνω».

40 Άλλοι, πάλι,

τους βλέπουν με αγάπη και με συμπόνοια.

Με αγάπη και με συμπόνοια.

Οι πολιτικοί κυβερνώντες,

στις δυτικές χώρες,

45 φαίνεται ότι δεν ενδιαφέρονται,

σε τόσο μεγάλο βαθμό.

Αν θα ήθελαν,

θα μπορούσαν να’ χαν μεριμνήσει,

για να τελειώσει ο πόλεμος στη Συρία …

50 Αν θα ήθελαν,

θα απέτρεπαν τους Ταλιμπάν,

στο Αφγανιστάν.

Λίγοι ενδιαφέρονται

για τη βιογραφία αυτών των ανθρώπων.

55 Ακόμα και οι δημοσιογράφοι,

πολλοί εξ αυτών υποχείρια των κυβερνώντων,

φορείς μίας συγκεκριμένης

πολιτικής και, συνάμα, κομματικής,

μερικές φορές,

60 ιδεολογίας,

αδιαφορούν και δε μελετούν,

σε βάθος,

τη βιογραφία των συγκεκριμένων ανθρώπων.

Άλλοτε τους ίδιους ανθρώπους

65 τους προβάλλουν ως «πρόσφυγες»,

κι άλλοτε,

τους ίδιους, πάλι, ανθρώπους,

τους παρουσιάζουν ως «μετανάστες».

Άλλοι, πάλι, δημοσιογράφοι,

70 ως κριτικά σκεπτόμενοι

και αναστοχαζόμενοι πολίτες,

δε γενικεύουν.

Φαίνεται πως έχουν αποβάλλει

από πάνω τους

75 τον εθνοποιητικό «μανδύα».

Δεν αντιμετωπίζουν τους

πρόσφυγες

και τους νεο-μετανάστες

ως φορείς κινδύνου

80 για την «εθνική συνοχή».

Σ’ ολάκερο τον κόσμο,

σε όλες τις χώρες της υφηλίου,

μπορείς να εντοπίσεις ανθρώπους

φιλόξενους,

85 ανθρώπους με αναπτυγμένες

κοινωνικο-συναισθηματικές δεξιότητες,

όπως ενσυναίσθηση

και ενεργητική ακρόαση,

και μπορείς, συνάμα,

90 να συναντήσεις ανθρώπους

ξενοφοβικούς,

ανθρώπους με ρατσιστικά φρονήματα.

Τούτοι οι τελευταίοι,

οι υπερασπιστές της

95 «εθνικής ομοιογένειας»

και της «κοινωνικής συνοχής»,

προτείνουν να

«κλείσουμε τα σύνορα».

Σάμπως και η Ευρώπη

100 δεν έχει καταντήσει

να θεωρείται ως

μία «ήπειρος-φρούριο»;

Πού κοιμούνται αυτοί οι άνθρωποι,

οι πρόσφυγες και οι νεο-μετανάστες;

105 Πώς ζουν;

Έχουν σκεφτεί πώς θα είναι

το μέλλον τους;

Έχουμε σκεφτεί,

η σύγχρονη ανθρωπότητα,

110 τον τρόπο με τον οποίον

θα διαχειριστούμε

τούτη την παγκόσμια πρόκληση;

Στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης

και στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης

115 προβάλλεται, τούτο το διάστημα,

κάθε μέρα,

ο αριθμός των θυμάτων

του Covid-19,

στις Ηνωμένες Πολιτείες,

120 στο Βέλγιο,

στην Ιταλία,

στην Ισπανία,

στην Κίνα,

στη Γαλλία,

125 στη Μεγάλη Βρετανία,

στη Γερμανία,

στην Αυστρία,

στην Ιαπωνία,

στην Ινδία,

130 στη Σουηδία,

στην Ελλάδα,

στη Ρωσία και αλλού,

και σωστά προβάλλονται.

Σωστά προβάλλονται,

135 διότι οι άνθρωποι

χρειάζεται να δείξουμε

αλληλεγγύη,

κατανόηση,

και να βοηθήσουμε,

140 να βοηθήσουμε,

όσο μπορούμε,

τους συνάνθρωπούς μας.

Γύρω στα τέλη Μαρτίου,

παρατήρησα, στο διαδίκτυο,

145 μία είδηση,

με τίτλο

«Στο Βέλγιο,

οι νεκροί από την

πανδημία,

150 σε ένα 24ωρο,

ξεπέρασαν σε αριθμό

τους νεκρούς στη Συρία,

από όλο τον μήνα[1]»

Ο πόλεμος στη Συρία

155 γίνεται από το 2011.

Εδώ και πολλά χρόνια,

στο Αφγανιστάν,

οι Ταλιμπάν

σκοτώνουν, εν ψυχρώ,

160 σχεδόν όποιο άτομο βρεθεί

στον διάβα τους.

Δε θυμάμαι

να αναφέρθηκε ποτέ

ο αριθμός των θυμάτων,

165 στη Συρία και στο Αφγανιστάν,

όλα αυτά τα χρόνια,

παρά, μονάχα,

πληροφορούμαι

για τον αριθμό των νεο-εισερχόμενων

170 προσφύγων και νεο-μεταναστών,

στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.

Δε θυμάμαι

να αναφέρθηκε

ο αριθμός των θυμάτων

175 από τον πόλεμο στην Κριμαία.

Δεν παρατήρησα πολλούς ανθρώπους,

ιδιαίτερα από τα δυτικά κράτη,

οι οποίοι να δημοσίευσαν

και να δημοσιεύουν, μέχρι σήμερα,

180 σε κάποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης,

 στον προσωπικό τους λογαριασμό,

κάποιο μήνυμα συμπαράστασης

προς τους Σύριους

ή τους Αφγανούς.

185 Σκεφτήκαμε, ποτέ,

πόσο επίπονα

βιώνουν την παιδική τους ηλικία

τα παιδιά των πολιτικών προσφύγων;

«Ευρώπη-φρούριο».

190 Είμαστε περήφανοι;

Κάποιοι φιλότιμοι άνθρωποι,

με διαπολιτισμικές ικανότητες και δεξιότητες,

με κοινωνικές ευαισθησίες,

αυτοί

195 δεν έχουν κανέναν λόγο

να μην είναι περήφανοι.

Για τα θύματα

από την πανδημία, ωστόσο,

στην Ιταλία,

200 στη Μεγάλη Βρετανία,

στη Γαλλία και αλλού,

πολλοί περισσότεροι άνθρωποι

σκέφτηκαν να ευαισθητοποιηθούν

και να περάσουν

205 ένα μήνυμα

συμπόνοιας, αλληλεγγύης, αγάπης.

Δεν τους κατηγορώ.

Αλίμονο!

Συμπεριλαμβανόμαι και εγώ

210 σ’ αυτούς.

Είμαι και εγώ

ένας απ’ αυτούς

οι οποίοι

περνούν μηνύματα

215 συμπαράστασης

προς τα θύματα

και τις οικογένειες των θυμάτων

της νόσου Covid-19.

Αλλά

220 υπολογίσαμε, άραγε,

ότι, κατά πάσα πιθανότητα,

όταν θα ξεπεραστεί

τούτη η «φορτούνα»,

που ονομάζεται Covid-19,

225 στη Συρία

θα εξακολουθεί να υφίσταται

ο πόλεμος κι ο ξεριζωμός.

Στο Αφγανιστάν,

θα υπάρχουν οι αιματοχυσίες.

230 Σε πολλά ισλαμικά κράτη

και άλλα κράτη της Ανατολής,

οι γυναίκες θα εξακολουθούν να

θεωρούνται «υποδεέστερες»,

και να καταστρατηγούνται

235 τα δικαιώματα και οι ελευθερίες τους.

Στις αφρικανικές χώρες,

θα υπάρχουν, ακόμα,

πολλές δυσκολίες.

Στους κατοίκους[2]

240 δε θα εξυπηρετούνται

ούτε οι θεμελιώδεις ανάγκες

της τροφής, της στέγασης

και της διαβίωσης

και συμβίωσης.

245 Και, τέλος,

στη Βόρεια Κορέα,

θα εξακολουθούν να υπάρχουν

οι επεκτατικές προσεγγίσεις

και οι προκλητικές επιδείξεις,

250 εκ μέρους του

Πρωθυπουργού της χώρας.

Και η Ευρώπη;

Η Ευρώπη θα

συνεχίσει να λειτουργεί

255 και να θεωρείται ως

μία «ήπειρος-φρούριο»;

(ερωτηματικό)

Θα ήθελα πολύ

να λειτουργήσω με ενισχυμένη

συναισθηματική ενσυναίσθηση[3]

260 προς το πρόσωπο

των προσφύγων

και των νεο-μεταναστών.

Αλλά

δεν έχω βιώσει

265 τον πόλεμο και τον ξεριζωμό.

Θα ήθελα,

και ας φανώ κακός,

να δεσμευόμασταν,

κάποια στιγμή,

270 και εμείς,

οι πολίτες των

δυτικών χωρών,

να εγκαταλείψουμε

τα σπίτια

275 και τις οικογένειές μας,

λόγω πολεμικής σύρραξης

στις χώρες μας.

Πώς θα αισθανόμασταν, τότε;

Θα θέλαμε να

280 κλείσουν τα σύνορα;

Θα εξακολουθούσαμε

να υπολογίζουμε

μονάχα το ατομικό

μας συμφέρον;

285 Θα είχαμε,

ακόμη,

επεκτατικές τάσεις;

Πώς θα αισθανόμασταν;

---

[1] Δηλαδή τον μήνα του Μαρτίου.

[2] Της αφρικανικής ηπείρου.

[3] Στη δεξιότητα της ενσυναίσθησης εμπεριέχονται δύο συνιστώσες: η γνωστική (cognitive dimension) και η συναισθηματική (affective dimension). Τη γνωστική διάσταση της ενσυναίσθησης είναι ευκολότε-ρο και περισσότερο συνηθισμένο να την αναπτύξει κανείς, σε σύγκριση με τη συναισθηματική της διάσ-ταση, η οποία είναι δύσκολο να ενισχυθεί (βλ., ενδεικτικά, σύγχρονες θεωρίες στον κλάδο της Εφαρμοσ-μένης Ψυχολογίας και στον κλάδο της Ιστορίας και της Διδακτικής της).

Άγγελος Σούλας
Μεταπτυχιακός φοιτητής
Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης